Recept voor homobeleid in het onderwijs

_Enabling Safety for LesBiGay Teachers_ – zo heette het project waaraan COC Nederland, de Algemene Onderwijsbond (AOb) en het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum (APS) de afgelopen tijd deelnamen. Een project dat, zo hopen de deelnemers, wellicht mee zal helpen aan de acceptatie van homoseksualiteit op de Nederlandse scholen.

Uit het project volgde een handboek. Of, zoals het bij de presentatie heette: een receptenboek. In het Receptenboek staan aanknopingspunten voor een gedegen aanpak van preventie van homodiscriminatie. Scholen krijgen van de rijksoverheid een budget voor activiteiten rond veiligheid en tolerantie. Vol met kant en klare recepten voor het geven van goede voorlichting over homoseksualiteit op scholen. Het boek is vooral bedoeld voor docenten en schoolmanagers.

‘Scholen moeten het zelf doen’
Het receptenboek werd uitgereikt aan Onderwijsminister Maria van der Hoeven. Die liet blijken verheugd te zijn met het boek, en benadrukte nog maar eens de noodzaak van aandacht voor veiligheid.

‘Ik weet dat veel schoolleiders zeggen dat homoseksualiteit niet speelt op hun school. Ik ben het eens met de conclusie van het project Enabling Safety for LesBiGay Teachers dat dit belemmerende overtuigingen zijn, die de zaak niet vooruit helpen. Als een schoolleider zoiets tegen mij zou zeggen, zou ik antwoorden: u moet zich schamen. U bent verantwoordelijk voor een goed schoolklimaat voor al uw docenten en leerlingen. U kunt de signalen van onveiligheid niet negeren’.

‘Scholen denken klaar te zijn na melding discriminatie’
Verder gaf de minister aan dat bestaande mogelijkheden met betrekking tot het inperken van homodiscriminatie onvoldoende worden benut. Ze wees daarbij vooral naar de houding van scholen die niet verder gaan dan het melden van discriminatie, zonder verdere actie te ondernemen.

’Scholen melden klachten niet altijd en zo is het voor de onderwijsinspectie moeilijk om iets te doen. Bovendien denken scholen soms dat ze klaar zijn zodra ze discriminatie gemeld hebben. Op school moet je je veilig voelen, of je nu leerling of leraar bent. Het is belangrijk dat we mensen bereiken die het in het onderwijs voor het zeggen hebben: directeuren en bestuurders. Wij kunnen receptenboeken maken, maar de scholen moeten het zelf doen’.

Extra geld

Aan haar ministerie zal het echter niet liggen, zo liet Van der Hoeven de aanwezigen weten.

‘Het ministerie van Onderwijs doet er op bestuurlijk niveau alles aan veiligheid op scholen te waarborgen. We hebben een Grondwet waarin staat dat mensen gelijk behandeld moeten worden. Waar het volgens mij aan ligt is onbekendheid, onbegrip en onwetendheid van en over elkaar. Het woord tolerantie wil ik hier niet gebruiken, het gaat om wederzijds respect’.

Van der Hoeven noemde ook de motie van D66-Kamerlid Lousewies van der Laan, waarin extra geld is vrijgemaakt voor homoacceptatie. Ze wil in overleg met het COC bekijken hoe dit geld het best besteedt kan worden.

Onderzoek veiligheid

In het samenwerkingsproject is begonnen met onderzoek naar de situatie van homoseksualiteit op scholen. Een aantal scholen neemt deel aan een pilotproject dat luistert naar de naam ‘veiligheid en diversiteit’.

Projectcoördinator Jorina Horzelenberg gaf aan dat het vinden van pilotscholen nog niet zo gemakkelijk was. ‘Slechts veertien scholen wilden meedoen aan het project. We kregen vaak te horen ‘dat er geen homo’s op de school zijn’ of dat een school ‘geen homoschool wilde zijn’.

Persoonlijke benadering nodig

Toch is Horzelenberg tevreden over de uitkomsten van het project.

‘We hebben geleerd dat een succesvolle aanpak om een persoonlijke benadering op langere termijn vraagt. Scholen moeten erkennen dat het een belangrijk onderwerp is. Vervolgens moeten ze bereid zijn het onderwerp ook aan te kaarten. Het is belangrijk dat er gepraat wordt binnen een school zodat er concreet actie ondernomen kan worden’.

Receptenboek

Alle kennis en ervaring die is opgedaan in het Europese project Enabling Safety for LesBiGay Teachers en op de pilotscholen, staat dus beschreven in het receptenboek. Het is geschikt voor onderwijstellingen als basisscholen, voortgezet onderwijs en ROC’s, maar ook voor HBO’s. Het Receptenboek Homoseksualiteit in het Onderwijs en een conferentieverslag kunnen door iedereen worden aangevraagd via de website van het COC (zie link hiernaast), onder het kopje ‘publicaties’.

Scholen kunnen van de rijksoverheid een budget voor activiteiten rond veiligheid en tolerantie krijgen. Het receptenboek dient als praktische handleiding bij die projecten. Het is een ‘losbladig handboek’ dat informatie geeft hoe er in scholen beleidsmatig, in ondersteunend werk en in de klas kunnen werken aan diversiteit, veiligheid en homo-emancipatie. Het boek is vooral bedoeld voor docenten en schoolmanagers.

Wet is wet

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is – samen met het Europees Sociaal Fonds – subsidiegever van het project. Daarom kreeg ook Theo Langejan, directeur arbeidsverhoudingen en emancipatie bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, een exemplaar van het receptenboek. Hij hoopt vooral op een doeltreffende uitwerking in de praktijk.

’Wat bij wet geregeld is, is bij wet geregeld, maar als beleidsmakers soms uit het raam naar buiten kijken, dan blijkt er ondanks een wet nog niets veranderd. Wetgeving is één ding, maar door concrete actie krijgen de wetten ze ook handen en voeten’.

In ieders belang

Frank van Dalen, de kersverse voorzitter van COC Nederland, die de rapporten aan Van der Hoeven en Langejan mocht aanbieden, is trots op het eindresultaat van het project en benadrukte de noodzaak van aandacht voor de situatie.

’Ik ben nu twee maanden voorzitter van COC Nederland en het is niet leuk wat ik allemaal voor zaken op mijn bureau heb gekregen. We zien dat scholen koudwatervrees hebben om het onderwerp homoseksualiteit expliciet op te nemen in het diversiteitbeleid binnen hun school. Hierdoor durft het merendeel van de leraren en driekwart van de leerlingen niet uit te komen voor hun (seksuele) identiteit. En dat terwijl onderzoek aantoont dat lesbische, homo- en biseksuele leerlingen en onderwijspersoneel zich wel veilig voelen op scholen met een duidelijk diversiteitbeleid en heldere regels over omgangsvormen’.

Het is volgens Van Dalen dus in ieders belang, ook van de scholen, om veiligheid rond homoseksualiteit op de agenda te zetten.

Zie de toespraak van Onderwijsminister Maria van der Hoeven.

_Deze publicaties zijn mogelijk gemaakt door subsidies van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en het Europees Sociaal Fonds._

Bestellen van de publicaties

Zie de rubriek publicaties boven aan deze site en klik op Enabling Safety for LesBiGay Teachers.