Terug naar overzicht
Volgens de rechter hebben in Nederland getrouwde paren van gelijk geslacht op Aruba en de Antillen dezelfde rechten en plichten en moet in de onderhavige zaak een vrouw en haar echtgenote met kind zich kunnen aanmelden voor een ziektekostenverzekering.
‘Die uitspraak is volkomen in lijn met het vonnis van de Hoge Raad van vorig jaar. In dat vonnis wordt gesteld dat ook huwelijken van paren van gelijk geslacht rechtskracht hebben in de andere delen van het Koninkrijk en dat – belangrijker nog – daaraan ook rechtsgevolgen verbonden moeten worden. Zoals dus de inschrijving bij een ziektekostenverzekering’, zegt Wouter Neerings, voorzitter van COC Nederland.
‘COC Nederland betreurt daarom de beslissing van minister Leeflang om in hoger beroep te gaan. Politieke overwegingen gaan hier ten koste van de belangen en de rechten van dit en zoveel andere paren van gelijk geslacht op Aruba en de Antillen. Letterlijk, want deze paren moeten steeds weer dure processen voeren om rechten te krijgen die allang erkenning hebben gekregen door de uitspraak van de Hoge Raad’.
Volgens minister Leeflang gaat het echter om een principiële zaak en kan de Nederlandse opvatting over het huwelijk het Antilliaans Burgerlijk Wetboek niet zo maar opzij zetten. Anders zou hetzelfde wel eens kunnen dreigen met abortus en euthanasie, vreest ze. Mede daarom gaat de minister in hoger beroep.
In de Nederlandse wet is het huwelijk opengesteld voor paren van gelijk geslacht, maar het Antilliaans Burgerlijk Wetboek staat alleen een huwelijk toe tussen een man en een vrouw.
‘De vraag is nu of dat huwelijk, dat in één van de landen dus niet formeel is gedefinieerd als huwelijk, de wetgeving in een ander land van het Koninkrijk buiten werking zet’. Dit is veel ‘fundamenteler’ dan de vraag – waar eerder binnen het Koninkrijk discussie over was – of het huwelijk van een paar van gelijk geslacht acceptabel is of niet.
‘De Hoge Raad heeft vorig jaar al geoordeeld dat Aruba en de Antillen in Nederland gesloten ‘homohuwelijken’ moet erkennen, maar dat ze daarmee niet verplicht zijn het huwelijk zelf ook open te stellen voor paren van gelijk geslacht. Het verschil in maatschappelijke acceptatie van homoseksualiteit tussen de Rijksdelen is in deze kwestie volgens de Hoge Raad niet bepalend, maar de in het Statuut van het Koninkrijk vastgelegde plicht binnen het Koninkrijk elkaars wettelijke akten te erkennen’, zegt COC-voorzitter Neerings.
Verschil
Volgens de minister is er een groot verschil met vorige vonnissen van de rechter omtrent deze kwestie. Toen is niet – zoals nu – door de rechter bepaald dat de rechten en plichten voor homo’s en lesbo’s binnen het Koninkrijk gelijk zijn, maar ging het om het inschrijven van het een huwelijk van een paar van gelijk geslacht bij de burgerlijke stand. Dat is inmiddels gerealiseerd, maar nog steeds kan een homo- of lesbopaar op de Antillen (en Aruba) niet trouwen.
De wetgeving over het huwelijk als monogaam instituut voor hetero’s is nog redelijk recent door de wetgever vastgelegd. De afwijking van de Nederlandse definitie was toen een heel bewuste, zo meent de minister. Op de vraag of dat zo moet blijven, geeft minister Leeflang geen direct antwoord. Wel wijst ze erop dat de wetgeving wordt gemaakt door parlementen.
Juridisch-principiële zaak
Minister Leeflang wijst los van het ‘homohuwelijk’ op een paar andere wettelijke regelingen en voorzieningen in Nederland – zoals abortus en euthanasie – die op de Antillen anders zijn geregeld. ‘Dus het is fundamenteel om te weten in hoeverre de landen van het Koninkrijk autonoom hun eigen zaken kunnen regelen’. Want, zo vervolgt ze, voor gemeenschappelijk zaken zijn er de Rijkswetten.
Voor haar speelt nu nadrukkelijk de juridisch-principiële zaak en niet het wel of niet erkennen van homorechten. ‘Belangrijker is de algemene reikwijdte van deze beslissing. Moeten we straks abortus waarvoor we niet gekozen hebben, euthanasie waarvoor we niet gekozen hebben, allerlei andere landelijke wetten in Nederland. Moeten die gaan gelden hier?’, vraagt de minister zich af.
‘De opmerking van de minister dat Aruba misschien ook wel abortus en euthanasie moet accepteren, is ronduit tendentieus en suggestief. Dat helpt niet om deze kwestie op te lossen. Want het draait helemaal niet om de vraag of Aruba straks ook dit soort wetgeving moet overnemen, maar om het erkennen van in Nederland gesloten akten. Dat geldt voor een huwelijksakte, net als voor een Nederlands rijbewijs. Dat is in Aruba en de Antillen ook geldig – niet enkel om je mee te identificeren, maar ook om rechtmatig achter het stuur te zitten. Dat is afgesproken in het Statuut van het Koninkrijk en daar moet Aruba zich gewoon aan houden. De Hoge Raad heeft daar vorig jaar al een juridisch-principiële uitspraak over gedaan’, zegt COC-voorzitter Neerings.
Theoretisch
Om te onderstrepen dat het haar niet gaat om het lesbische paar in kwestie sluit ze ‘theoretisch’ niet uit dat hun rechten worden toegekend terwijl tegelijkertijd hoger beroep wordt ingesteld. Maar of dat ook echt een reële optie is, wil minister Leeflang niet zeggen. ‘Die beslissing hebben we nog niet genomen, daar praten we nog over met het BZV’.