Terug naar overzicht
‘Homodiscriminatie tegengaan: ja; homo-emancipatie bevorderen: nee’, met die woorden vat CU-Kamerlid Joël Voordewind de positie van de ChristenUnie volgens Sander Chan kernachtig samen.
Voordewind zei dit afgelopen maart in een reactie – mede namens de CU-bewindslieden – op het homo-emancipatiebeleid van minister Plasterk.
Status quo
‘Het lijkt erop dat de ChristenUnie, wat homobeleid betreft, niet verder komt dan: ‘openlijke discriminatie en geweld tegen homo’s zijn niet goed’, zegt Chan.
‘Ik zeg openlijke discriminatie, omdat leraren wel mogen worden geweigerd op basis van geaardheid; en geloofsgemeenschappen de suggestie mogen blijven wekken dat homoseksualiteit te genezen is, bijvoorbeeld in hiv-genezingsdiensten’.
Chan verwijst daarbij ook naar de kritiek van Hugo Scherff, lijsttrekker van CU-Amsterdam, op het besluit van minister Plasterk om de subsidie voor stichting Onze Weg in te trekken, omdat deze organisatie niet past in het beleid van de minister gericht op sociale acceptatie van homoseksualiteit maar juist streeft naar ‘verbleking’ van homoseksuele gevoelens. Scherff vond dat door dit besluit van Plasterk ‘gelovige homo’s hun recht op steun verliezen’. Maar volgens Chan is ‘verbleking van homoseksualiteit’ juist het ‘tegenovergestelde van emancipatie, het is de verinnerlijking van de verwerping van homoseksualiteit bij homoseksuelen zelf’.
Holle symboliek
Chan komt daarom tot de conclusie dat de ‘beperkte ruimte’ die de ChristenUnie toestaat tussen ‘discriminatie en emancipatie’ niets meer is dan de ‘subtiele verdediging van een maatschappelijke status quo’. Daarin mogen (christelijke) homo’s volgens Chan ‘geen volwaardige plaats in de maatschappij’ hebben – ze worden ‘terugverwezen’ naar een ‘pastorale omgeving’ en zo ‘buiten het publieke domein’ gehouden.
Maar waar ‘in het publieke domein de druk te groot wordt’, daar doet volgens Chan zijn partij ‘wel symbolisch mee aan emancipatie’. Hij verwijst daarvoor naar het hoofdstuk ‘Jeugd en Gezin’ in de homo-emancipatienota Gewoon Homo Zijn van minister Plasterk – en noemt de rol die minister Rouvoet daarin speelt ‘karig’. Inderdaad kan gezegd worden dat de CU-partijleider en vicepremier ook in zijn eigen Gezinsnota niet veel meer doet dan ‘lippendienst’ bewijzen aan de positie van homo/lesbische ouders en hun gezinnen.
Chan zegt dat ‘deze symboliek hol is’, ook als hij kijkt naar het programma van CU/SGP voor de Europese verkiezingen dit jaar. Daarin ‘kwam het woord ‘homo’ al helemaal niet meer voor’, constateert hij.
‘Homo-emancipatie lijkt voor de ChristenUnie dus, als het even kan, geen thema’. Sterker nog: de CU/SGP hebben er bewust voor gekozen om het in het Europese verkiezingsprogramma niet te hebben over hun ‘homo-standpunt’ want dat zou – zo werd publiekelijk erkent – ‘enkel gedoe in de media geven’.
Misplaatst optimisme
Is ‘emancipatie in bredere zin al een wensdroom gebleken in 2009’ volgens Chan, ook in ‘engere zin’, als ‘emancipatie binnen de partij’ is volgens hem ‘elk optimisme misplaatst’.
Als bewijs hiervoor ziet Chan de afwijzing van zijn openlijk lesbisch partijgenote Monique Heger – ‘ondanks haar kennis en ervaring in raadswerk’ – voor een plaats op de kandidatenlijst voor de raadsverkiezingen in Wageningen.
‘Haar homoseksualiteit bleek doorslaggevend voor dit gesluit’, stelt Chan en dat terwijl ‘homoseksualiteit, volgens de landelijke lijn, formeel geen doorslaggevende rol zou moeten spelen’.
Volgens Chan kenschetst dat de rol van ‘locale selectiecommissies: het instandhouden van de status-quo en het voort laten bestaan van discriminatie’.
‘De verleiding is groot voor mij, als homo én Christenunielid’, schreef Chan al eens in een eerdere blog om ‘mijn rechten procedureel te halen tot aan het Europees Hof’. Dat is voor hem ‘tot nu toe nooit een optie geweest’, omdat hij ‘in principe geen broeders en zusters voor de rechter slepen wil’. ‘Maar homo-emancipatie binnen de ChristenUnie laat nog zo veel te wensen over en vooruitgang gaat zo tergend langzaam, dat je soms niet alleen zachtmoedig blijven wil’.
Balans grondrechten
Volgens Chan wordt de door hem geconstateerde homo-discriminatie binnen de ChristenUnie ‘quasi-juridisch een balans tussen grondrechten genoemd’. Niet toevallig ook de term die dit kabinet heeft gekozen in de adviesvraag aan de Raad van State over de ‘enkele feit’-constructie in de Algemene Wet Gelijke Behandeling.
Dit ‘in tact laten van de balans tussen het antidiscriminiatiebeginsel en de vrijheid van onderwijs en godsdienst’, zorgt er volgens Chan ook voor dat ‘discriminatie toegedekt wordt met het argument van behoud van identiteit’.
‘Uitsluiting is de praktijk binnen de ChristenUnie en binnen veel kerken’, constateerde Chan in een eerdere blog over de afwijzing van Heger. ‘Dit is meer dan een kwalijke zaak, deze veroordelingen en uitsluitingen komen hard aan bij de Christelijke homominderheid’.
Anti-emancipatiepartij
Als Chan de balans opmaakt, kan hij ‘moeilijk tot een positief oordeel’ komen. Verwijzend naar de woorden van CU-Kamerlid Voordewind komt Chan tot de conclusie dat de ChristenUnie ‘in feite een anti-emancipatiepartij’ is.
Dat homoseksualiteit binnen zijn partij ‘überhaupt een thema’ is, is volgens Chan ‘vooral te danken aan kritische geluiden van buitenaf, sinds het verwerven van de regeringsstatus’. Chan vraagt zich daarom af of ‘zelfs de beperkte discussie die nu tot stand is gekomen niet helemaal tot stilstand komt als de ChristenUnie uit de regering is’.
Losser verband
Aan de ‘positieve kant’ ziet Chan wel ‘een steeds losser verband met de SGP’, een partij die volgens Chan ‘met haar theocratische beginselen een perfecte legitimatie vindt voor de openlijke en expliciete discriminatie van homo’s’.
De afstand tussen SGP en ChristenUnie is het afgelopen jaar inderdaad zichtbaar geworden. Het meest sprekende voorbeeld daarvan is de breuk in de Europese samenwerking na de gezamenlijke kandidatenlijst tijdens de Europese verkiezingen.
Maar het werd ook duidelijk tijdens het Gezinscongres in de Amsterdamse RAI – waar CU-Kamerlid Joël Voordewind standpunten innam die veel dichter bij die van CDA-Kamerlid Marjan Sterk lagen dan bij die van de komende SGP-leider Kees van der Staaij. Die kreeg daarvoor een klaterend applaus, terwijl zowel Voordewind als Sterk door het christelijk-rechtse publiek met een ijzig stilzwijgen terechtgewezen werden.
Verder bleek de afstand recent ook in de principiële afwijzing van de ChristenUnie van de ‘minaretten-motie’ van de SGP.
Hoop
Toch hoopt Chan nog altijd dat zijn partij ‘niet alleen homoseksualiteit bespreekbaar gaat maken’, maar uiteindelijk ook ‘haar anti-emancipatie reflex loslaat’.
Als de ChristenUnie dat doet dan kan dat volgens Chan ‘grote gevolgen hebben’, want maar ‘weinig organisaties hebben zoveel invloed in christelijk Nederland als de ChristenUnie’.
‘Het is zaak deze sterkte aan te wenden voor de bevrijding van mensen die gebukt gaan onder (zelf-)afwijzing, discriminatie en veroordeling’, zegt Chan.
‘In het volgende verkiezingsprogramma kan bijvoorbeeld een belangrijke stap worden gezet door homo-emancipatie prominent op de agenda te zetten’.
Zie verder ons dossier ChristenUnie.